Schilderijen

Waar ik woon is het mooi, dat wil ik schilderen!
De klei, de kerken, de wierden, de gele koolzaadvelden, de rode bakstenen van de eeuwen oude boerderijen met hun verhalen en zo kan ik nog wel even doorgaan… Ik wordt gegrepen door meer dan ik kan verwerken, maar dat stimuleert…

Een schilderij is pas klaar als ik het begrijp. Het wordt echt goed, als ik het onderwerp liefheb…

Een plek op de klei

Toen ik nog maar een paar jaar op Toornwerd woonde hoorde ik van onze voormalige buren van een rondje dat je kon lopen langs een boerderij. Nieuwsgierig als ik ben, ben ik direct op pad gegaan. Een lang pad dat door het graan aankwam bij een melkbus die fungeerde als brievenbus. Vervolgens ging het grove grind pad naar de boerderij, waaromheen (behalve aan de achterkant) een prachtige gracht lag.

Vanuit mijn geboorte plaats Amsterdam ben ik niet gewend om zomaar bij mensen op hun terrein te komen. Ik was alert. Mijn camera had ik zoals altijd in de aanslag. Het liefst tuurde ik alleen daar door, maar dat voelt enigszins vreemd ten aanzien van de bewoners.

Aangekomen bij de gracht waarin de bomen die langs zij staan prachtig weerspiegelen komt een oude man op mij toegelopen.

Goedemiddag, zeg ik. Goedemiddag zegt de man. Ik neem meteen aan dat ik met de eigenaar van doen heb, en zeg dat ik graag hier een rondje loop. Geen probleem hoor. Voorwaarde is wel dat je van Doord bent. Dat kon ik gelukkig beamen. De man liep met mij mee. Op de hoek van de gracht waar veel berenklauwen stonden stopte de man. Boog door zijn knieën en pakte een dood vogeltje op van de grond. Hij spreidde een vleugel als een waaier en genoot van de tekening erop. Toen voelde ik dat ik eigenlijk al zoveel jaren zo vervreemd was van de natuur! Een dood vogeltje is niet vies. De eenheid hier te voelen van een man die zo dicht op de natuur leeft en zijn brood zo verdient, dat is alleen maar heel erg mooi. Eigenlijk was ik als kind evenzo.

De boer vertelde mij vele verhalen. Over hoe het was in de oorlog, en hoe men later met boten en paarden de oogst van het land wegvoer. De aan en afvoerwegen waren totaal niet te vergelijken met hoe het nu gaat. Het land was anders ingericht. Waterwegen waren van uitzonderlijk belang.

En als je weer goed kijkt dan zie je; daar is ietwat een kuil op het erf achter de boerderij, daar kregen de paarden te drinken. Daar waar de tuin nu zo vruchtbaar is even verderop, liepen de paarden na hun lange dag van arbeid. Daar gaat het Maar achter de boerderij en op die plek werd dus geladen en gelost.

Ik heb veel op die plek en over die plek geschilderd. Als ik de liefde voel voor dat wat ik wil schilderen, dan is het halve schilderij eigenlijk al gemaakt. Inspiratie is een ding maar wat veel en veel belangrijker is, dat het onderwerp een verhaal heeft dat mij raakt.

De liefde voor een plaats…

Ik bedenk me wel eens dat ik als van origine Amsterdammer het Groninger land mogelijk anders beleef? Zou ik het romantischer maken omdat ik het allemaal niet precies ken? Zie ik het met de ogen van een leek en zou ik het juist romantiseren? Waar je bent groot geworden neem je voor lief. Of is het wellicht zo dat wanneer je ergens nieuw komt, je juist beter om je heen kijkt en de dingen niet als vanzelf aanneemt… Ik denk dat laatste, ik wil het doorgronden!

Ik heb wel eens gevraagd aan diezelfde boer hier in de buurt of hij mij wil waarschuwen als hij het graan van het land haalt. Dan kan ik vrij over het land lopen en dicht bij het graan zijn om het te schilderen.

Hij deed dat. Van te voren waarschuwde hij mij dat het niet zo heel romantisch was. Toch wilde ik het, en zo geschiedde. Een grote combine met de naam ‘Dominator’ stond in het land en was al bezig met happen van het prachtige graan te nemen. Ik kon goed langs de randen van het graan foto’s maken van de aren die rijp naar beneden hingen. Wanneer de ‘Dominator’ zijn buik vol had spuugde hij in een grote blauwe container het graan dat was verzameld.

Oké, het ging niet zoals vroeger. Zoals de boer vertelde dat het hele dorp werd opgetrommeld om schoven te maken ect. Maar goed, ik voelde mij toch meer deel van het geheel. Dan maar hoe het nu gebeurt, dat is ook belangrijk om te weten en te zien.

Er stonden een aantal grote blauwe containers over het veld verspreid. Een was gevuld tot ongeveer driekwart, en de boer kwam met zijn keuken trap om de oogst met eigen handen (zijn ogen waren niet meer zo goed) te bekijken. Eerst klom hij op de trap en ging op de rand zitten. Hij gooide de trap in de container, had een petje op tegen de zon, klom erin en liet het graan door zijn vingers lopen. Hij herhaalde dit een paar keer. Ik keek er naar en ik maakte stiekem een foto van dit gebaar. Prachtig! Oogst. Oogst van dit jaar.

En?

Nou, vorig jaar was ’t beter. Er was veel droogte geweest…

Altijd was hij zich dag in dag uit bewust van het weer. Dat is ook niet zo gek aangezien hij er nogal afhankelijk van was. Wat deed het weer ten opzichte van de oogst… Op het juiste moment moet er geoogst worden. Altijd alles op het juiste tijdstip. En dat was het zeker niet altijd.  Mocht het weer het toelaten, dan kon het stro later van het land worden gebruikt. Maar dat lukte niet altijd.

Dat samenspel van groei, de elementen van de natuur, en de allesomvattende eenheid om te komen tot een goed resultaat had met veel liefde te maken. Geef en neem. Altijd met beleid en aandacht.

Huib van der Stelt ( 1965 ) is nu ruim dertig jaar professioneel beeldend kunstenaar.